حمد الله مستوفی قزوینی در کتاب نزهه
القلوب در باره بنای شهر تبریز
نوشته است :
تبریز از اقلیم چهارم است و شهر اسلامی و
قبه الاسلام ایران . طولش از جزایر خالدات فب ( 82 ) و عرض
خط استوا لح ( 38 درجه ) . زبیده خاتون منکوحهُ هارون
هارون الرشید خلیفه ( 170- 193 ه ق ) رحمهما الله .
ساخت در سنهُ خمس و سبعین و مایه ( 175 ه ق ) (1) . بعد از
شصت و نه سال در سنهُ اربع و اربعین و ماتین (244 ه
ق ) ( 2 ) به
عهد متوکل خلیفه عباسی ( 232 – 247 ه ق) به زلزله خراب شد
. خلیفه آن را با حال عمارت آورد . بعد صد و نود سال در
رابع عشر ( 14 ) صفر سنهُ اربع و ثلاثین و اربعمایه ( 434
ه ق )( 3 ) باز به زلزله بکلی خراب شد . در مجمع ارباب
الملک قاضی رکن الدین جوینی آمده که در آن وقت ابو طاهر
منجّم شیرازی در آنجا بود و حکم کرد که در فلان شب آن شهر
به زلزله خراب شود . و حکام به الزام مردم را از شهر بیرون
و به صحرا بردند تا زیر خاک هلاک نشوند . و آن حکم راست
آمد و آن شهر در آن شب بکلی خراب شد . چنانکه کما بیش چهل
هزار آدمی در آن واقعه هلاک شدند .
امیر و هسودان بن محمد روادی الازدی که از
قبل ( سوی ) قایم خلیفه ( 5 ) حاکم آن دیار بود . در سنهُ
خمس وثلاثین و اربعمایه ( 435 ه ق ) ( 4 ) . به اختیار
منجّم مذکور به طالع برج عقرب بنیاد عمارت کرد . و منجّم
مذکور مبالغه کرده است که من بعد تبریز را از زلزله خرابی
نبود مگر از سیل خوف باشد و تا غایت که برتر سیصد سال است
حکم او راست آمده است ( 6 ) .
توضیح اینجانب : اولا ؛ گفتار منجّم رحمه
الله مبنی بر اینکه تنها تبریز را خوف از سیل باشد بدلیل
اختیار طالع آبی که همان برج عقرب است امکان حدوث دارد .
ثانیا ؛ تشکیک مورخ به آن منجّم بزرگ برای غیر متخصصان بس
نا صحیح است .
1-
مطابق سال (170هجری شمسی )- ( 791 م ) .
2-
(218هجری شمسی ) ( 839 م ) .
3-
(421هجری شمسی ) ( 1042 م ) .
4-
(422هجری شمسی ) ( 1043 م ) .
5-
أبی جعفر عبد الله القائم بأمر الله .
6-
کل داستان بر گرفته از کتاب تنکلوشا ص 35
است . البته اضافتات و حواشی از اینجانب سعید مزرعه است .
به جهت جلوگيري از سرقت محاسبات
علمي ، به مرور ساير معلومات در سايت گنجانده مي شوند .